Επιπτώσεις της τεχνολογίας στα παιδιών: μια συστηματική ανασκόπηση

Σκοπός:

Να εντοπίσει τις συνέπειες της υπερβολικής χρήσης τεχνολογίας στην παιδική ηλικία.

Πηγή δεδομένων:

Πραγματοποιήθηκε συστηματική ανασκόπηση στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων PubMed (National Library of Medicine of the National Institutes of Health) και BVS (Virtual Health Library), λαμβάνοντας υπόψη άρθρα που δημοσιεύτηκαν από το 2015 έως το 2020, στα αγγλικά, τα πορτογαλικά και τα ισπανικά χρησιμοποιώντας τους όρους «Διαδίκτυο », «Παιδί» και «Ανάπτυξη και Ανάπτυξη».

Συμπεράσματα:

Η αποτροπή της χρήσης του διαδικτύου είναι ένα ουτοπικό μέτρο από τότε που η κοινωνία κάνει χρήση των τεχνολογιών. Το διαδίκτυο συνδέεται με οφέλη αλλά και με βλάβες. Είναι σημαντικό να βελτιστοποιηθεί η χρήση του διαδικτύου και να μειωθούν οι κίνδυνοι με τη συμμετοχή των γονέων και των φροντιστών ως συντονιστών και την εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας για την καλύτερη καθοδήγησή τους.

Λέξεις-κλειδιά: Πρόσβαση στο Διαδίκτυο, Ανάπτυξη, Παιδική Ανάπτυξη, Παιδιατρική, Τεχνολογία

Παω σε:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Στις μέρες μας, οι τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας αποτελούν όλο και περισσότερο την καθημερινότητα των παιδιών. Στοιχεία από το Ινστιτούτο Γεωγραφίας και Στατιστικής της Βραζιλίας (IBGE) αναφέρουν ότι, μεταξύ των βραζιλιάνων παιδιών ηλικίας 10 ετών και άνω, η χρήση του Διαδικτύου αυξήθηκε από 69,8% το 2017 σε 74,7% το 2018. Ανταλλαγή μηνυμάτων, φωνητικές ή/και βιντεοκλήσεις και, Τέλος, η παρακολούθηση βίντεο, όπως σειρές και ταινίες, είναι οι πιο συχνές δραστηριότητες που εκτελούνται και απαιτούν υπηρεσίες Διαδικτύου. ¹

Όταν τα παιδιά χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να δημιουργήσουν μια εικόνα τους στο διαδίκτυο, μπορούν να νιώθουν ότι προσελκύουν περισσότερη προσοχή και αναγνώριση από άλλους. Ωστόσο, αυτή η υπερβολική χρήση των ψηφιακών πλατφορμών μπορεί να προκαλέσει αίσθηση άγχους, φόβου και ακόμη και κατάθλιψη, ειδικά σε παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα ψυχικής υγείας και χρειάζονται προσεκτική παρακολούθηση.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δημοσίευσε μια σειρά συστάσεων προς τους γονείς σχετικά με την έκθεση παιδιών διαφορετικών ηλικιακών ομάδων στις ψηφιακές τεχνολογίες. Τα παιδιά κάτω των 5 ετών δεν πρέπει να περνούν περισσότερα από 60 λεπτά την ημέρα σε παθητικές δραστηριότητες μπροστά σε ένα smartphone, υπολογιστή ή οθόνη τηλεόρασης. Τα παιδιά κάτω των 12 μηνών δεν πρέπει να περνούν ούτε ένα λεπτό μπροστά σε ηλεκτρονικές συσκευές. Στόχος είναι τα αγόρια και τα κορίτσια έως 5 ετών να αλλάξουν ηλεκτρονικά είδη για σωματικές δραστηριότητες ή πρακτικές που περιλαμβάνουν αλληλεπιδράσεις στον πραγματικό κόσμο, όπως η ανάγνωση και η ακρόαση ιστοριών με τους φροντιστές. ⁵ Αυτές οι οδηγίες αποτελούν μέρος της στρατηγικής για την ευαισθητοποίηση σχετικά με την καθιστική ζωή και την παχυσαρκία από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ).

Έτσι, είναι σαφές ότι αυτό το φάσμα επιρροής μπορεί να κορυφωθεί ή να εντείνει διάφορες παθολογίες. Ως εκ τούτου, στόχος της μελέτης ήταν να εντοπίσει τις θετικές και αρνητικές συνέπειες της υπερβολικής χρήσης τεχνολογίας στην παιδική ηλικία.

ΜΕΘΟΔΟΣ

Η διαδικασία επιλογής και η ανάπτυξη αυτής της συστηματικής ανασκόπησης βασίστηκαν στο πρωτόκολλο Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses (Prisma). ⁶ Αυτή η αξιολόγηση καταχωρήθηκε στο Διεθνές Μητρώο Υποψήφιων Συστηματικών Επισκοπήσεων (Prospero), με αριθμό CRD42021248396.

Έγινε αναζήτηση στις ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων National Library of Medicine — National Institutes of Health (PubMed) και Virtual Health Library (VHL) από τον Μάρτιο έως τον Ιούλιο 2020. Σκοπός ήταν να αναλυθούν συστηματικά πρωτότυπες μελέτες που αφορούν τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνία (Διαδίκτυο, μέσα κοινωνικής δικτύωσης κ.λπ. .) στην ανάπτυξη του παιδιού με βάση ένα κατευθυντήριο ερώτημα: ποιος είναι ο αντίκτυπος των τεχνολογιών της πληροφορίας και της επικοινωνίας στη σωματική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών;

Οι επικεφαλίδες ιατρικών θεμάτων (MeSH) χρησιμοποιήθηκαν για τον ορισμό του όρου αναζήτησης. Στη συνέχεια, πραγματοποιήθηκε διερευνητική έρευνα με σκοπό τον εντοπισμό λέξεων-κλειδιών εντός του θέματος. Οι όροι «ίντερνετ», «παιδί» και «ανάπτυξη και ανάπτυξη» χρησιμοποιήθηκαν, στην αγγλική γλώσσα, μαζί με το «AND», για να τους συνδυάσουν. Επιπρόσθετα, ελέγχθηκαν οι βιβλιογραφικές παραπομπές των άρθρων που επιλέχθηκαν.

Για τα άρθρα που θα συμπεριληφθούν, ελήφθησαν υπόψη οι ακόλουθες πτυχές:

• Πρωτότυπα άρθρα.
• Μελέτες που έγιναν με παιδιά.
• Έρευνα σχετικά με τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνίας (Διαδίκτυο, τηλεόραση κ.λπ.) που σχετίζονται με την ανάπτυξη του παιδιού.
• Δημοσιεύτηκε από το 2015 έως το 2020.
• Άρθρα γραμμένα στα Αγγλικά, Πορτογαλικά και Ισπανικά.

Αποκλείστηκαν μελέτες που πραγματοποιήθηκαν με εφήβους, ενήλικες και ηλικιωμένους, καθώς και διατριβές, διατριβές, μονογραφίες, διπλές μελέτες και μελέτες περιπτώσεων.

Η αναζήτηση και η επιλογή των άρθρων έγινε σε δύο διαφορετικές χρονικές στιγμές. Τα άρθρα επιλέχθηκαν πρώτα ανά τίτλο και περιλήψεις και, στη συνέχεια, έγινε πρόσβαση και αξιολόγηση των πλήρων κειμένων.

Οι μελέτες που πληρούσαν τα κριτήρια επιλεξιμότητας αναλύθηκαν πλήρως από δύο ανεξάρτητους ερευνητές, οι αξιολογήσεις των οποίων στη συνέχεια συγκρίθηκαν για την επαλήθευση κοινών σημείων. Σε περιπτώσεις αβεβαιότητας σχετικά με την επιλεξιμότητα της μελέτης, συμμετείχε και τρίτος αξιολογητής. Στη συνέχεια, τα δεδομένα εξήχθησαν και εισήχθησαν σε προκαθορισμένους πίνακες δεδομένων.

Η μεθοδολογική ποιότητα των άρθρων παρατήρησης που περιλαμβάνονται αξιολογήθηκε σύμφωνα με την πρωτοβουλία Ενίσχυση της Έκθεσης των Μελετών Παρατήρησης στην Επιδημιολογία (Strobe), με βάση διάφορα κριτήρια αξιολόγησης για αυτού του είδους τις μελέτες. Η μέγιστη βαθμολογία είναι 22 βαθμοί, οι οποίοι κατανέμονται σε πολλά στοιχεία: τίτλος ή/και περίληψη (ένα στοιχείο), εισαγωγή (δύο στοιχεία), μεθοδολογία (εννέα στοιχεία), αποτελέσματα (πέντε σημεία), συζήτηση (τέσσερα στοιχεία) και χρηματοδότηση (Ενα ΤΕΜΑΧΙΟ). ^7 , 8 Όλες οι μελέτες παρατήρησης αξιολογήθηκαν και κάθε στοιχείο, όταν υπήρχε, προστέθηκε έως και 1 βαθμό. τότε το άθροισμα βαθμολογήθηκε σύμφωνα με Τραπέζι 1.

Τραπέζι 1

Σχεδιασμός μελετών που περιλαμβάνονται στη συστηματική ανασκόπηση (n=8).

Συγγραφείς (έτος)	Σχεδιασμός	Μέγεθος δείγματος+ηλικιακές ομάδες/γονείς	Ποιότητα μελέτης (βαθμολογία) 7 , 9
McNeill et al. (2019) 16	Γεωγραφικού μήκους	185 παιδιά ηλικίας 3–5 ετών. Αυστραλία	22 α
Takeuchi et al. (2018) 3	Λόχος στρατού	507 παιδιά (διατομής=284 ηλικίας 5,7–18,4 ετών και διαμήκης=223 ηλικίας 8,4–21,3 ετών). Ιαπωνία	21 α
Folkvord et al. (2017) 15	Τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή	562 παιδιά. Ολλανδία (211 παιδιά ηλικίας 6–11 ετών) και Ισπανία (351 παιδιά ηλικίας 6–12 ετών)	18 β
Yu and Park (2017) 17	Γεωγραφικού μήκους	2.840 παιδιά με μέση ηλικία 9,86 ± 0,35 έτη. Νότια Κορέα.	20 α
Slater et al. (2017) 13	Έλεγχος υπόθεσης	80 κορίτσια ηλικίας 8–9 ετών. Αγγλία.	20 α
Takeuchi et al. (2016) 11	Διαμήκης και διατομής	429 παιδιά (διατομής=240 ηλικίας 5,7–18,4 ετών· κατά μήκος=189 ηλικίας 8,4–21,3 ετών). Ιαπωνία	19 α
Slater et al. (2016) 14	Γεωγραφικού μήκους	300 κορίτσια ηλικίας 6–9 ετών. Αυστραλία	17 α
Takeuchi et al. (2015) 12	Διαμήκης και διατομής	1.071 παιδιά ηλικίας 5,6–18,4 ετών (πριν από τη μελέτη=290· μετά τη μελέτη=235· διατομή=276· διαμήκης: 216). Ιαπωνία	20 α

^α με βάση την Ενίσχυση της Αναφοράς Μελετών Παρατήρησης στην Επιδημιολογία (Στροβοσκοπικό) ⁷

^β με βάση τα Ενοποιημένα Πρότυπα Αναφοράς Δοκιμών (Consort) 2010. ⁹

Η μεθοδολογική ποιότητα της μίας τυχαιοποιημένης δοκιμής βασίστηκε στη στρατηγική των Ενοποιημένων Προτύπων Αναφοράς Δοκιμών (Consort), η οποία περιέχει μια λίστα ελέγχου με 25 στοιχεία, χωρισμένα σε: τίτλο και περίληψη (ένα στοιχείο με δύο υποστοιχεία). εισαγωγή (ένα στοιχείο με δύο υποστοιχεία). μεθόδους (πέντε στοιχεία) και ένα θέμα με πληροφορίες σχετικά με την τυχαιοποίηση (πέντε στοιχεία). αποτελέσματα (επτά στοιχεία). συζήτηση (τρία στοιχεία)? και άλλες πληροφορίες, όπως εγγραφή, πρωτόκολλα και χρηματοδότηση (τρία στοιχεία). ^9 , 10 Κάθε στοιχείο, εάν πληρούται, ισούται με 1 βαθμό και αθροίζονται όλα σύμφωνα με την ανάλυση των εργασιών. Η βαθμολογία της μεθοδολογικής ποιότητας αυτής της τυχαιοποιημένης δοκιμής εμφανίζεται στο Τραπέζι 1.

Προκειμένου να συντεθεί η περιγραφή των χαρακτηριστικών ως κύρια αποτελέσματα και περιγραφική προσέγγιση, εξήχθησαν οι ακόλουθες πληροφορίες από κάθε επιλεγμένο άρθρο: όνομα του κύριου συγγραφέα, έτος δημοσίευσης, χώρα όπου πραγματοποιήθηκε η μελέτη, σχεδιασμός, μέγεθος δείγματος, τύπος τεχνολογίας αξιολογούνται, στατιστικές μεταβλητές, κύρια αποτελέσματα και περιορισμοί.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι αναζητήσεις στο PubMed και στο VHL με χρήση των περιγραφικών χαρακτηριστικών “internet”, “child” και “growth and development” ανέκτησαν 550 άρθρα. Μετά την εφαρμογή των κριτηρίων ένταξης, επιλέχθηκαν 221 μελέτες και, αφού διαβάστηκαν οι τίτλοι και οι περιλήψεις, 125 αποκλείστηκαν. Διαβάστηκαν πλήρως 92 άρθρα και, βάσει των κριτηρίων ένταξης και μιας λεπτομερούς ανάλυσης, επιλέχθηκαν τέσσερις μελέτες. Τέσσερα άλλα άρθρα συμπεριλήφθηκαν μετά από μια πρόσθετη αναζήτηση στη λίστα αναφοράς των κυρίως επιλεγμένων άρθρων. οι μελέτες θα πρέπει να έχουν τα ίδια κριτήρια ένταξης που ορίζονται στη μεθοδολογία. Έτσι, οκτώ άρθρα αποτέλεσαν το δείγμα. Το διάγραμμα ροής φαίνεται στην ποιο κάτω έρευνα.

Διάγραμμα ροής της διαδικασίας επιλογής.Πηγή: προσαρμογή από τη δήλωση Προτιμώμενων στοιχείων αναφοράς για συστηματικές ανασκοπήσεις και μετα-αναλύσεις (Prisma). ⁹

Οι περισσότερες μελέτες ήταν επιδημιολογικές. Σχεδόν όλοι ήταν παρατηρητικοί (n=7) και μόνο ένα ήταν μελέτη παρέμβασης. Οι μελέτες παρατήρησης που συμπεριλήφθηκαν ήταν διαχρονικές και/ή διατομικές (n=5), μελέτες περιπτώσεων ελέγχου (n=1) και μελέτες κοόρτης (n=1). Συμπεριλήφθηκε μόνο μία πειραματική μελέτη, μια τυχαιοποιημένη ελεγχόμενη δοκιμή (n=1), όπως φαίνεται στοΤραπέζι 1.

Η μεθοδολογική τους ποιότητα βασίστηκε στις βαθμολογίες τους (Τραπέζι 1). Οι περισσότερες μελέτες ήταν παρατηρητικές (n=7) και, ως εκ τούτου, αξιολογήθηκαν σύμφωνα με τα κριτήρια Strobe ⁷ . Η βαθμολογία κυμαινόταν από 17 έως 22 και τα περισσότερα άρθρα έφτασαν τους 20 βαθμούς (n=4), που είναι καλή μεθοδολογική ποιότητα. Η ποιότητα της τυχαιοποιημένης δοκιμής με 18 βαθμούς —σύμφωνα με το κριτήριο Consort 2010, το οποίο έχει μέγιστη βαθμολογία 25— θεωρήθηκε επίσης καλή. ⁹

Τα κύρια αποτελέσματα σχετικά με τις επιπτώσεις της τεχνολογίας στην παιδική ηλικία παρουσιάζονται αναλυτικά στοΠίνακες 2και,και 33.

Πίνακας 2

Περιγραφή άρθρων που αφορούν αρνητικούς παράγοντες που σχετίζονται με την τεχνολογία (n=6).

Συγγραφείς (έτος)	Τύπος πολυμέσων	Κύρια αποτελέσματα
Takeuchi et al. (2018) 3	Διαδίκτυο	Η υψηλότερη συχνότητα χρήσης του διαδικτύου συσχετίστηκε με μειωμένη λεκτική νοημοσύνη και μικρότερες αυξήσεις στον όγκο του εγκεφάλου μετά από μερικά χρόνια. Οι περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται σχετίζονται με τη γλωσσική επεξεργασία, την προσοχή, τη μνήμη και τις εκτελεστικές, συναισθηματικές λειτουργίες και λειτουργίες ανταμοιβής.
Slater et al. (2017) 13	Παιχνίδια (Διαδίκτυο)	Τα διαδικτυακά παιχνίδια που εστιάζουν στην εμφάνιση μπορεί να είναι επιβλαβή για την αυτοεικόνα του σώματος των κοριτσιών.
Folkvord et al. (2017) 15	Παιχνίδια ( advergames )	Τα διαφημιστικά παιχνίδια (advergames) ενθαρρύνουν την κατανάλωση ανθυγιεινών τροφίμων.
Slater et al. (2016) 14	Τηλεόραση	Τα παιδιά είναι σε θέση να απορροφήσουν ή να εσωτερικεύσουν κοινωνικά μηνύματα σχετικά με τη σεξουαλικότητα, τα οποία απεικονίζονται στη μελέτη ως η επιθυμία για σεξουαλικά ρούχα. Οι εσωτερικοποιήσεις είχαν αρνητικό αντίκτυπο στην αυτοεικόνα του σώματός τους.
Takeuchi et al. (2016) 11	Παιχνίδια ( βιντεοπαιχνίδια )	Η αναπαραγωγή βιντεοπαιχνιδιών για μεγάλες περιόδους μπορεί να προκαλέσει άμεση ή έμμεση διακοπή στην ανάπτυξη των νευρικών συστημάτων, η οποία μπορεί να σχετίζεται με μια δυσμενή νευρογνωστική ανάπτυξη, ιδιαίτερα τη λεκτική νοημοσύνη.
Takeuchi et al. (2015) 12	Τηλεόραση	Η παρακολούθηση τηλεόρασης επηρεάζει τον περιφερειακό όγκο του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη λεκτική γλώσσα. Ο χρόνος παρακολούθησης τηλεόρασης συσχετίστηκε αρνητικά με το πηλίκο λεκτικής νοημοσύνης. Μπορεί να επηρεάσει έμμεσα τις αισθητικοκινητικές περιοχές.

Πίνακας 3

Περιγραφή άρθρων που αφορούν θετικούς παράγοντες που σχετίζονται με την τεχνολογία (n=2).

Συγγραφείς (έτος)	Τύπος πολυμέσων	Κύρια αποτελέσματα
McNeill et al. (2019) 16	Τηλεόραση, παιχνίδια, εφαρμογές	Η χρήση ηλεκτρονικών εφαρμογών για λιγότερο από 30 λεπτά την ημέρα και η περιορισμένη προβολή των μέσων ενημέρωσης θα μπορούσαν να συσχετιστούν με τη γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών προσχολικής ηλικίας.
Yu and Park (2017) 17	Διαδίκτυο	Χρήση του διαδικτύου για κοινωνικοποίηση, ανταλλαγή ιδεών και συζήτηση για ανησυχίες. Ευκαιρία να συναναστραφείτε και να κάνετε φίλους.

Μετά από ανάγνωση και ανάλυση, τα άρθρα ταξινομήθηκαν και κατανεμήθηκαν σε δύο κατηγορίες ανάλογα με την προσέγγισή τους: αρνητικές όψεις (n=6) και θετικές όψεις (n=2). Τα αποτελέσματα της ανασκόπησης αναφέρονται παρακάτω.

Αρνητικές πτυχές

Έξι από τις μελέτες συνέδεσαν τις τεχνολογίες με αρνητικές πτυχές. Οι εργασίες τόνισαν τις πνευματικές επιπλοκές, ^{3 , 11 , 12} τη δυσαρέσκεια με την εικόνα του σώματος ^13 , 14 και την ενθάρρυνση της κατανάλωσης ανθυγιεινών τροφίμων. ¹⁵ Πίνακας 2δείχνει τις κύριες πληροφορίες.

Η υπερβολική χρήση του Διαδικτύου συνδέεται εγκάρσια με χαμηλότερη γνωστική λειτουργία και μειωμένο όγκο αρκετών περιοχών του εγκεφάλου. Σε διαχρονικές αναλύσεις, η υψηλότερη συχνότητα χρήσης του Διαδικτύου συσχετίστηκε με μείωση της λεκτικής νοημοσύνης και μικρότερη αύξηση του περιφερειακού όγκου της φαιάς/λευκής ουσίας σε αρκετές περιοχές του εγκεφάλου μετά από μερικά χρόνια. Αυτοί οι τομείς σχετίζονται με τη γλωσσική επεξεργασία, την προσοχή και τις εκτελεστικές λειτουργίες, το συναίσθημα και την ανταμοιβή. ³

Σε μια μελέτη που διεξήχθη με 80 βρετανικά κορίτσια ηλικίας 8 και 9 ετών, τα παιχνίδια που εστιάζουν στην εμφάνιση οδήγησαν τους συμμετέχοντες να έχουν μεγαλύτερη δυσαρέσκεια με την εμφάνισή τους σε σύγκριση με τα κορίτσια ελέγχου, τα οποία δεν εκτέθηκαν σε τέτοια παιχνίδια. Επομένως, τα διαδικτυακά παιχνίδια που αφορούν την εμφάνιση μπορεί να είναι επιβλαβή για την αυτοεικόνα του σώματος των κοριτσιών. ¹³

Δεν είναι μόνο τα παιχνίδια που εστιάζουν στην εμφάνιση που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην εικόνα του σώματος. Οι τηλεοπτικές εκπομπές, ανάλογα με την προσέγγιση, μπορούν επίσης να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχολογική ανάπτυξη. Σε μια μελέτη με κορίτσια από την Αυστραλία, ορισμένες τηλεοπτικές εκπομπές που απευθύνονται στην ηλικιακή ομάδα 6-9 ετών που επικεντρώνονται στη σεξουαλικότητα απορροφήθηκαν ή εσωτερικεύτηκαν ως κοινωνικά μηνύματα από τα παιδιά. Οι συγγραφείς δήλωσαν ότι η έκθεση έκανε αυτά τα κορίτσια να επιθυμούν να φορούν σεξουαλικά ρούχα και να δημιουργούν αρνητική σχέση με την εικόνα του σώματός τους. ¹⁴

Επιπλέον, μια μελέτη με 562 παιδιά από την Ολλανδία και την Ισπανία ανέφερε ότι, μεταξύ των παιδιών της Ολλανδίας, τα παιχνίδια με διαφημίσεις (advergames) για τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες διεγείρουν την κατανάλωση ανθυγιεινών τροφίμων, ενώ όσοι έπαιξαν άλλα παιχνίδια με διαφημίσεις άλλες που σχετίζονται με τα τρόφιμα, ήταν λιγότερο διατεθειμένοι σε αυτή τη διατροφική συνήθεια. ¹⁵ Έτσι, ανάλογα με το σε τι εκτίθεται το παιδί, ορισμένες επιρροές μπορεί να μην είναι ευεργετικές.

Τα βιντεοπαιχνίδια συσχετίστηκαν με αυξημένη μέση διάχυση σε φλοιώδεις και υποφλοιώδεις περιοχές. Δηλαδή, η παρατεταμένη χρήση βιντεοπαιχνιδιών συνδέθηκε με αρνητικές συνέπειες, καθώς μπορεί να διακόψει άμεσα ή έμμεσα την ανάπτυξη των νευρικών συστημάτων και να προκαλέσει δυσμενή νευρογνωστική ανάπτυξη, ειδικά όταν πρόκειται για λεκτική νοημοσύνη. ¹¹

Μια άλλη μελέτη για την έκθεση των παιδιών στην τηλεόραση, εντόπισε αρνητική επίδραση στη φαιά ουσία της μετωπιαίας περιοχής του εγκεφάλου με συνέπειες για τη λεκτική γλώσσα. Δεν εντοπίστηκαν αλλαγές σε αισθητικοκινητικές περιοχές που να σχετίζονται με τον χρόνο παρακολούθησης τηλεόρασης. το αποτέλεσμα μπορεί να μην είναι άμεσο, καθώς η παρακολούθηση αυτού του μέσου συνδέεται συχνά με λιγότερη σωματική δραστηριότητα, η οποία, με τη σειρά της, προκαλεί αλλαγές στον όγκο της φαιάς ουσίας στις αισθητηριοκινητικές περιοχές. ¹²

Θετικές πλευρές

Μόνο δύο μελέτες έφεραν τις θετικές πτυχές της χρήσης της τεχνολογίας, που σχετίζονται με τη γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη ¹⁶ και τις μορφές διαπροσωπικών σχέσεων. ¹⁷ Οι κύριες πληροφορίες εμφανίζονται στο Πίνακας 3.

Οι συσχετίσεις της χρήσης ηλεκτρονικών μέσων με την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη και την εκτελεστική λειτουργία μεταξύ των παιδιών 3 και 5 ετών, ιδιαίτερα που σχετίζονται με τον συνολικό χρόνο οθόνης, την παρακολούθηση τηλεοπτικών εκπομπών και τη χρήση εφαρμογών αξιολογήθηκαν από τους συγγραφείς, οι οποίοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη παιδιά 12 μήνες αργότερα ήταν θετικό όταν η έκθεση σε αυτά τα μέσα διήρκεσε λιγότερο από 30 λεπτά την ημέρα. ¹⁶

Σε μια μελέτη που διεξήχθη με 2.840 μαθητές στη Νότια Κορέα, τα παιδιά με καταθλιπτική διάθεση ήταν πιο πιθανό να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο για να κοινωνικοποιηθούν, να ανταλλάξουν ιδέες και να μιλήσουν για τις ανησυχίες τους ως τρόπο να καλύψουν τις φιλικές τους ανάγκες. Το Διαδίκτυο μπορεί να είναι επωφελές για τα παιδιά, τα οποία μπορούν να επωφεληθούν από τις διαδικτυακές ευκαιρίες για κοινωνικοποίηση και φιλίες που βασίζονται σε κοινά ενδιαφέροντα. ¹⁷

ΣΥΖΗΤΗΣΗ

Οι μελέτες που αναλύθηκαν, γενικά, δείχνουν ότι τα παιδιά αφιερώνουν σήμερα σημαντικό χρόνο στο Διαδίκτυο ή σε άλλα μέσα ενημέρωσης και θεωρούν ότι αυτή η έκθεση μπορεί να έχει θετικές και αρνητικές επιπτώσεις στη γνωστική ανάπτυξη και τις μαθησιακές δεξιότητες των παιδιών.

Όσον αφορά τις αρνητικές επιπτώσεις αυτής της συνήθειας στην παιδική ηλικία, η υψηλότερη συχνότητα χρήσης του διαδικτύου σχετίζεται με σημαντική μείωση της λεκτικής νοημοσύνης, που σχετίζεται κυρίως με τις γλωσσικές δεξιότητες και τις ικανότητες συγκέντρωσης/προσοχής. Μια μελέτη ανέφερε ότι η συχνή χρήση του Διαδικτύου από παιδιά σχετίζεται με μειωμένη απόδοση μνήμης. ¹⁸

Ένα άλλο θέμα που πρέπει να ληφθεί υπόψη είναι ο αριθμός των παιχνιδιών που αναδύονται συνεχώς με νέα στοιχεία διασκέδασης και ψυχαγωγίας για να προσελκύσουν τα παιδιά. Θα πρέπει, ωστόσο, να προειδοποιηθεί για καταστροφικούς ιστότοπους όπως το Blue Whale Challenge, που στοχεύουν ευάλωτα παιδιά και νέους, απειλούν τη σωματική τους ακεραιότητα και είναι εντελώς ανήθικες, οδηγώντας στη σταδιακή καταστροφή της κοινωνίας. ¹⁹

Από την άλλη πλευρά, οι ερευνητές έχουν εντοπίσει, μεταξύ των πιο συχνών σκοπών που επιτρέπουν στα παιδιά να έχουν πρόσβαση στην τεχνολογία που δηλώνουν οι γονείς, την προώθηση των δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων (56,7%), την εκμάθηση βασικών μαθηματικών (53,8%), την ανάπτυξη του συντονισμού χεριού-ματιού. 46,2%), εισαγωγή στην ανάγνωση (51%), στη γλώσσα (47,1%) και στην επιστήμη (26%), καθώς και στην ψυχαγωγία (56,7%). ²⁰

Με βάση τις επιλεγμένες μελέτες, επισημαίνουμε ένα απροσδόκητο αποτέλεσμα για τους γονείς: η προβληματική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών σε νεαρή ηλικία μπορεί να κάνει τα παιδιά να δείχνουν χαμηλά επίπεδα ανοιχτότητας σε εμπειρίες, αυξάνοντας το επίπεδο συναισθηματικής αστάθειας, παρορμητικές ή άλλες συμπεριφορές που σχετίζονται με την προσοχή . Στη συνέχεια, πρέπει να ενισχύσουμε ότι η έκθεση στα μέσα ενημέρωσης πρέπει να εξετάζεται προσεκτικά από τους γονείς και τους κηδεμόνες ώστε να αποφεύγεται η εξάρτηση και η κακή χρήση των μέσων ενημέρωσης.

Η προβληματική χρήση του διαδικτύου (PIU) σχετίζεται με λιγότερο ανοιχτό και αποδεκτό χαρακτήρα, καθώς τα παιδιά με υψηλότερα επίπεδα PIU καταλήγουν με έλλειμμα κοινωνικών δεξιοτήτων και δυσκολίες στη δημιουργία διαπροσωπικών σχέσεων, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε λιγότερο ανοιχτά και ορατά ή λιγότερο φιλικά εξωτερικά . Διαπιστώθηκε επίσης ότι αυτά τα παιδιά τείνουν να βιώνουν αρνητικά συναισθήματα και να χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ως μέσο για να αισθάνονται καλύτερα για τα καθημερινά τους προβλήματα ή τα δυσάρεστα συναισθήματά τους. Οι σχέσεις αφορούσαν επίσης την προβληματική χρήση βιντεοπαιχνιδιών και τα προβλήματα συμπεριφοράς, ειδικά που σχετίζονται με τις σκέψεις, την προσοχή και την επιθετική συμπεριφορά. ²¹

Για να παρακάμψει κανείς τις αρνητικές επιπτώσεις της ακατάλληλης χρήσης του διαδικτύου, δεν μπορεί να αγνοήσει, αφενός, τη θετική πλευρά αυτών των τεχνολογιών. Η τεχνολογία είναι ευρέως διαθέσιμη και είναι σχεδόν αδύνατο να αφαιρεθεί από την καθημερινότητα των παιδιών. ²² Αλλά οι αρνητικές επιπτώσεις που αναφέρθηκαν κατά τη συζήτηση αξίζουν την ίδια προσοχή, καθώς οι συγγραφείς τοποθετούν τον γονικό έλεγχο και τη μετριοπάθεια ως βασικούς παράγοντες. ²³ Υπό αυτή την έννοια, υπάρχει μια ευθέως αναλογική σχέση μεταξύ της συμμετοχής και της προσοχής των γονέων και μια λιγότερο επιβλαβής σχέση μεταξύ παιδιών και τεχνολογιών, ιδίως όσον αφορά τους κοινωνικούς παράγοντες. ²⁴

Επί του παρόντος, τα παιδιά περνούν τη ζωή τους βυθισμένα στον κόσμο των ψηφιακών μέσων και η έρευνα έχει δείξει με συνέπεια την αυξανόμενη, πρώιμη και διαφοροποιημένη χρήση αυτών των μέσων. Τα παιδιά που εκτίθενται στα ηλεκτρονικά τείνουν να αναπτύσσουν την επιθυμία για συνεχή χρήση, δημιουργώντας έναν δυνητικά επιβλαβή κύκλο. Ακόμη πιο ανησυχητικές είναι οι επιπτώσεις των ψηφιακών μέσων στα μικρά παιδιά διαταράσσοντας την αλληλεπίδραση γονέα-παιδιού, η οποία είναι κρίσιμη για μια υγιή συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη. ²⁵

Υπάρχουν πιθανά οφέλη της ψηφιακής τεχνολογίας ως εργαλείου για την ενίσχυση της πρώιμης παιδικής ανάπτυξης, της δημιουργικότητας και της κοινωνικής σύνδεσης, αλλά είναι επιτακτική ανάγκη οι γονείς να παρακολουθούν τι καταναλώνουν τα παιδιά τους και να τα βοηθήσουν να μάθουν από αυτό. ²⁶

Μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τα μέσα ανέφερε μια δυσμενή συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης μέσων που βασίζονται στην οθόνη και της υγείας του ύπνου, κυρίως λόγω καθυστερήσεων στην ώρα του ύπνου και μειωμένης συνολικής διάρκειας ύπνου. Οι υποκείμενοι μηχανισμοί αυτών των συσχετισμών περιλαμβάνουν:

• Αντικατάσταση χρόνου, δηλαδή χρόνος στις οθόνες που αντικαθιστά τον χρόνο ύπνου και τον χρόνο που αφιερώνεται σε άλλες δραστηριότητες.
• Ψυχολογική διέγερση με βάση το περιεχόμενο των μέσων.
• Επιδράσεις του φωτός που εκπέμπεται από συσκευές στον κιρκάδιο χρονισμό, τη φυσιολογία του ύπνου και την εγρήγορση. ²⁷

Υπάρχει, επομένως, και προφανής ανάγκη να εντοπιστούν τα προειδοποιητικά σημάδια της υπερβολικής χρήσης τεχνολογίας σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα και να καθοριστεί το κατάλληλο όριο ημερήσιου χρόνου οθόνης. Τα παιδιά μπορούν να κάνουν μια ισορροπημένη χρήση των τεχνολογιών, εκμεταλλευόμενοι τις χωρίς υπερβολές, ευνοώντας την επικοινωνία και την αναζήτηση πληροφοριών που σχετίζονται με τη μάθηση.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι προκαταλήψεις για τα εξαρτώμενα από την τεχνολογία παιδιά θα πρέπει να αποφεύγονται και είναι σημαντικό να γνωρίζουν τα συναισθήματά τους για τον εαυτό τους, καθώς και τους παράγοντες που τα ενοχλούν, καθώς και να έχουν μια ευαίσθητη ακρόαση για να σχηματίσουν ένα όραμα ιδανικού προσέγγιση σε αυτή την κατάσταση τεχνολογικής εξάρτησης μέσω προτεινόμενων στρατηγικών για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτών των δυσκολιών. ²⁸

Αν και αυτή η ανασκόπηση έχει σημαντικά και ενδιαφέροντα αποτελέσματα, πρέπει να αναφέρονται ορισμένοι περιορισμοί. Πρώτον, εκεί ο αριθμός των μελετών που ταυτίστηκαν με τα κριτήρια της εργασίας μας ήταν περιορισμένος. Επίσης, οι περισσότερες μελέτες ήταν παρατηρητικές. Ως εκ τούτου, η πειραματική έρευνα πρέπει να διεξαχθεί ως μέσο για την κατανόηση της δυναμικής αιτίας-συνέπειας μεταξύ των μέσων και τις επιπτώσεις τους στην ανάπτυξη του παιδιού. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες με μεγαλύτερα δείγματα και συγκεκριμένες ηλικιακές ομάδες, οι οποίες θα ήταν σημαντικές για την αύξηση της στατιστικής ισχύος.

Η ανάλυση των άρθρων έδειξε θετικούς και αρνητικούς παράγοντες που σχετίζονται με τη χρήση τεχνολογιών από τα παιδιά. Οι κύριες απώλειες που προκαλούνται από τη χρήση της τεχνολογίας στην παιδική ηλικία είναι ο υπερβολικός χρόνος σύνδεσης στο διαδίκτυο, η επιδείνωση της ψυχικής υγείας και οι αλλαγές στον κιρκάδιο ρυθμό. Τα άρθρα ανέφεραν ως αρνητικούς παράγοντες την ανάπτυξη πνευματικών αναπηριών, συμπεριλαμβανομένης της λεκτικής νοημοσύνης και προσοχής, της συναισθηματικής αστάθειας, του εθισμού στο διαδίκτυο, της υπερφαγίας και των φυσιολογικών αλλαγών.

Τα κύρια οφέλη από τη χρήση τεχνολογιών από τα παιδιά που βρέθηκαν ήταν η σύσφιξη των φιλιών και η δυνατότητα μεγαλύτερης κοινωνικής σύνδεσης. Για την προσχολική ηλικία, υπάρχουν ενδείξεις βελτίωσης στη γνωστική και ψυχοκοινωνική ανάπτυξη. Έτσι, για να έχουμε την τεχνολογία ως σύμμαχο για την υγιή ανάπτυξη των παιδιών, οι γονείς και οι κηδεμόνες θα πρέπει να περιορίζουν τον χρόνο χρήσης και να ελέγχουν τον τύπο περιεχομένου που βλέπουν και μοιράζονται τα παιδιά.

Επί του παρόντος, η πρόληψη της χρήσης του Διαδικτύου είναι ένα μη ρεαλιστικό μέτρο, καθώς οι γονείς και οι κηδεμόνες κάνουν επίσης μεγάλη χρήση των τεχνολογιών. Ωστόσο, λόγω των νέων ρυθμίσεων που επιβλήθηκαν από την πανδημία COVID-19, πολλές υπηρεσίες έχουν προχωρήσει προς την ψηφιοποίηση, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης και της κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Η χρήση του Διαδικτύου στις μέρες μας είναι πραγματικότητα για όλες τις ηλικιακές ομάδες και καθιστά αυτή τη μελέτη σχετική. Επομένως, πρέπει να ληφθούν μέτρα που αποσκοπούν στη βελτιστοποίηση της χρήσης του και στη μείωση των κινδύνων. Για άλλη μια φορά, τονίζουμε τη σημασία των γονέων και των κηδεμόνων ως συντονιστών και ενημερώνουμε την εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας για την καλύτερη καθοδήγηση τους.

Προτείνονται περαιτέρω μελέτες, ώστε η έννοια του κινδύνου-οφέλους της χρήσης του Διαδικτύου και των μακροπρόθεσμων συνεπειών του στην ανάπτυξη του παιδιού να διατηρείται ενημερωμένη.

Υποσημειώσεις

Χρηματοδότηση

Η μελέτη δεν έλαβε καμία χρηματοδότηση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ